Review: iPhone 5

De iPhone 4S had exact hetzelfde jasje als zijn voorganger, de iPhone 4. Dat was voor velen een teleurstelling: mensen zijn nu eenmaal snel uitgekeken op een bepaald design. Met de iPhone 5 heeft Apple gehoor gegeven aan de wens van het publiek. Op het eerste oog lijkt er weinig veranderd; het toestel is qua design weinig anders dan een iets uitgerekte iPhone 4S. Maar waar de fabrikant bij zijn voorgangers koos voor een soort sandwich van glasplaten, heeft Apple deze keer alles uit de kast getrokken voor een mooier design. Dat is gelukt: we zijn onder de indruk. De iPhone 5 is een schoolvoorbeeld van oogstrelend industrieel ontwerp.

De telefoon is vrijwel geheel van aluminium, alleen een kleine strip aan de boven- en onderzijde van de achterkant zijn van glas. Dat is een duidelijke verbetering ten opzichte van de iPhone 4 en 4S, die vrijwel helemaal met glas bedekt waren. Dat maakte deze telefoons erg kwetsbaar, liet je het toestel vallen dan had je kans op flinke scheuren. Het aluminium van de iPhone 5 voelt niet alleen stevig, maar ook netjes afgewerkt. Wat dat betreft heet het toestel een duidelijk streepje voor ten opzichte van zijn belangrijkste concurrent, de Samsung Galaxy S III. Laatstgenoemde bestaat uit plastic en voelt wat goedkoop aan. Wel heeft het aluminium een nadeel: het is krasgevoelig.

Op het eerste gezicht is er niet veel gesleuteld aan het uiterlijk, het toestel is vooral langer en dunner geworden.

Kenmerkend van de vorige twee iPhones was de metalen band langs de zijkanten. Deze is behouden, maar is nu aan de boven- en onderzijde uitgeslepen. De voorkant van de telefoon is nog steeds een glasplaat, maar deze is een stuk dunner dan bij de 4 en 4S, waardoor deze slechts een halve millimeter boven de metalen zijrand uitsteekt.

De plaatsing van de knoppen is nagenoeg gelijk gebleven. De FaceTime-camera aan de voorzijde bevindt zich nu recht boven de speaker. De hoofdtelefooningang is verplaatst naar de onderzijde, wat ons betreft een verstandige keuze. Direct naast die aansluiting vind je nu een metalen rooster, waarachter de speakers gemonteerd zijn. Dit rooster geeft de telefoon een wat agressieve, 'techy' uitstraling mee, wat ons betreft een erg geslaagd detail. De speakers klinken voor een telefoon opvallend sprankelend.

Het toestel is een aantal grammetjes afgevallen. Woog de iPhone 4S nog 140 gram, de iPhone 5 haalt daar 28 gram vanaf. Dat klinkt misschien futiel, maar je merkt het bij de oppakken direct. Het toestel voelt zó licht dat het de neiging heeft wat te wankelen in je hand. Ook is de iPhone 5 met 7,6 mm een stuk dunner dan zijn voorganger. Dat is fijn in je broekzak en voor het oog, maar gaat wat ten koste van de grip.

De iPhone 5 (onder) is ten opzichte van zijn voorganger, de iPhone 4S (boven) zichtbaar dunner geworden.

Beeldscherm

Het schermformaat is – voor het eerst sinds de eerste iPhone – gegroeid. Verwacht geen extreme groeistuip: de diagonaal gaat van 3,5 naar 4 inch. Daarmee kruipt de fabrikant meer richting de huidige trend die we vooral zien bij Androidtoestellen, al blijft de iPhone 5 daar wel bij achter. Schermen van de topmoddelen van dit platform groeien inmiddels richting de 5 inch of tikken deze zelfs aan. De Note II van Samsung meet zelfs 5,5 inch. Apple ging daar lange tijd niet in mee. Vanaf de allereerste iPhone was het schermformaat 3,5 inch, volgens de fabrikant een 'sweet spot' en voor iedereen goed te bedienen met één duim. Van die filosofie stapt Apple nu enigszins af, al is het nieuwe scherm nog steeds aardig met een duim te bedienen. De reden hiervoor is dat Apple het scherm iets naar onderen heeft verplaatst, waardoor het scherm zich in het midden van je hand positioneert en je 'duimbereik' dus optimaal is.

De resolutie van het beeldscherm is ook toegenomen, van 960 bij 640 naar 1136 bij 640. De winst? Een 16:9-beeldverhouding en een extra rij app-iconen. De verhouding is gunstig voor HD-content, maar de extra ruimte betaalt zich nauwelijks uit in meer functionaliteit. Jammer, Apple heeft niet de moeite genomen iOS verder te optimaliseren voor de toename aan 'real estate'. Welkom zou bijvoorbeeld een functionele knoppenrij zijn geweest. Natuurlijk, je wint ruimte voor content, maar juist apart gereserveerde ruimte voor bijvoorbeeld notificatie-popups of sneltoetsen naar veelgebruikte functies zou een handige toevoeging zijn geweest.

De achterkant van de iPhone 5 is voor een groot deel van geanodiseerd aluminium. Mooi, maar ook krasgevoelig.

Wat beeldkwaliteit betreft scoort de iPhone 5 een vette plus. Vooral de kleurneutrale weergave valt direct op. Waar de iPhone 4S nog wat last had van een groenige zweem, is dit toestel uitstekend gekalibreerd. De inkijkhoek is subliem, zelfs wanneer je extreem schuin op het scherm kijkt doen zich nauwelijks kleurschiftingen voor. Wat ook direct opvalt is het betere contrast en de rijkere kleurweergave. Apple vergrootte het kleurbereik van de iPhone 5 naar volledig sRGB, iets dat niet iedere smartphone hen nadoet.

Ook schaalt iOS applicaties niet standaard op, zoals Android dat doet. Dat is nu eenmaal tegen de designfilosofie van Apple. Ontwikkelaars moeten dus aan de slag om bestaande apps aan te passen aan de nieuwe resolutie en beeldverhouding. Technisch een kleine aanpassing, maar op het moment van schrijven zijn veel apps (nog) niet geoptimaliseerd. Niet-aangepaste apps worden getoond met een zwarte balk aan de boven- en onderkant. Natuurlijk, de 16:9-verhouding is prettig voor films en de extra schermruimte is niet verkeerd. Het nadeel is dat door de combinatie van het lage gewicht en de langwerpige vorm het toestel soms wat onstabiel in je hand ligt. Zeker als je kleine handen hebt, zul je de telefoon daardoor wat moeten kantelen en balanceren in je hand.

A6-processor

Het hart van de iPhone 5 is de nieuwe Apple A6-processor. De fabrikant doet geheimzinnig over de kloksnelheid van de dual-core-cpu, maar volgens diverse testen loopt de cpu op 1 GHz. Dat zegt overigens weinig, tegenwoordig is een efficiënte architectuur veel belangrijker – iets dat Apple kennelijk begrepen heeft en daarom de rauwe frequentie liever onder de pet houdt. In de praktijk is de telefoon bloedsnel. Apple claimt een snelheidsverdubbeling, en dat maakt de telefoon waar. Nu was de 4S in het dagelijks gebruik absoluut geen langzaam toestel en iOS is flink geoptimaliseerd voor een vloeiende werking. Toch merk je bij het starten van en switchen tussen apps duidelijke winst ten opzichte van zijn voorganger. Haperingen zijn nergens te bespeuren. De echte kracht van de processor komt het beste naar voren tijdens intensieve apps als games. Apple is hiermee helemaal 'bij' ten opzichte van de concurrentie, maar laat hen niet de achterlichten zien. Daarvoor zijn de quad-corebeesten van Samsung en HTC nu eenmaal te krachtig.

De arm-processor zou volgens Apple zo'n 20 procent minder energie verbruiken, en dat maar ook daar valt in de praktijk niet veel van te merken. Een dag intensief gebruik van wifi, video, 3g en de belfunctie levert een vrijwel lege accu op, in dat opzicht verschilt de telefoon weinig met andere high-end smartphones.

Lightning

Opvallende wijziging die veel stof doet opwaaien is de nieuwe connector. Deze door Apple genoemde 'Lightning' is vooral veel kleiner. Moet gezegd: de overstap naar een nieuwe plug was hard nodig. De vertrouwde Dock-connector is inmiddels tien jaar oud en begon zijn gebreken te tonen. De plug was vooral groot en dat zat een dunner design in de weg. De nieuwe Lightning is wat dat betreft een duidelijke stap voorwaarts. Het stekkertje is lekker klein en bovendien maakt het niet meer uit in welke oriëntatie je de connector inplugt. De aansluiting voelt steviger dan de wat breukgevoelige Dock connector.

Niet iedereen is blij met de nieuwe Lightning-poort, maar het was onvermijdelijk dat Apple de Dock-connector ooit zou laten vallen.

Toch is niet iedereen blij met Lightning, en dat heeft zo zijn voor de hand liggende redenen. Alle randapparatuur en dockingstations die werken met de Dock-connector zijn niet compatibel met Lightning. Voor het absurde bedrag van 30 euro kun je bij Apple een verloopstekkertje kopen, hoewel iets als een audio-dockingstation daar niet mee geholpen zal zijn. Ook werkt met zo'n verloopstuk de 'iPod Out'-functie niet meer, waar bijvoorbeeld veel BMW's en Mini's gebruik van maken.

Een andere nadeel is de snelheid. Lightning hint weliswaar op Apple's Thunderbolt-standaard, maar is van een heel andere orde. De snoer mag dan zijn eigen connector hebben, feitelijk is de overdrachtstechniek gebaseerd op usb 2.0. Dat is inmiddels een achterhaalde standaard. Snel data van je pc of Mac naar je iPhone 5 overzetten kun je dan ook wel vergeten. Synchronisatie verloopt weliswaar iets vlotter, maar dat heeft te maken met het snellere binnenwerk en niet met Lightning. Hopelijk breidt Apple deze standaard nog uit naar usb 3.0.

Camera's

Raar maar waar: de iPhone is de meest gebruikte camera ter wereld. De 4S had voor telefoonbegrippen al een redelijke camera, in de iPhone 5 is er verder gesleuteld aan deze functie. Gebleven is de f/2.4-lensopening en de 8-megapixelresolutie, nieuw is een saffieren coating om de lens te beschermen. Volgens Apple is het materiaal een stuk krasvaster dan het glas van zijn voorganger.
Foto's genomen met de iPhone 5 zien er voor een telefooncamera heel behoorlijk uit en zijn qua kleur en detaillering vergelijkbaar met die van een moderne compactcamera. Volgens Apple gaat het toestel bovendien beter om met donkere lichtomstandigheden en dat kunnen we niet ontkennen.

Wel flink vernieuwd is de camera aan de voorzijde. Deze heeft een flinke resolutieboost gekregen: van een schamele 640 x 480 pixels naar 1080p. Softwarematig is er ook het nodige verbeterd. Zo bevat de camerafunctie nu een handige en vooral gebruiksvriendelijke panoramafunctie. Ook mindere goden kunnen nu gemakkelijk een panorama 'trekken'. Door een pijl op een lijn te houden behoud je zo goed mogelijk de horizontale 'strakheid' tijdens het bewegen. Het resultaat is heel aardig, al zijn soms hier en daar (kleine) foutjes te bespeuren. Een kniesoor die daar op let.
De camera aan de achterzijde is voorzien van een saffieren beschermlaag.

Bellen en ontvangst

Natuurlijk moet een smartphone als de iPhone 5 ook gewoon kunnen bellen. Toch was dat voor de iPhone 4 helemaal niet zo logisch. Dit toestel had last van een 'death grip': de verbinding kon wegvallen als je de telefoon op een bepaalde manier vasthield. Bij het nieuwste model is dat niet aan de orde, we hebben de iPhone 5 niet kunnen 'death grippen'. Logisch, gezien de plaatsing van de antenne aan de bovenkant van het toestel. We hebben het toestel getest over het netwerk van Vodafone en dat ging zonder noemenswaardige problemen. Gesprekken werden nooit afgekapt en zelfs in een 130 km/u rijdende trein bleef het bereik prima. De verstaanbaarheid is voor beide partijen goed, mede dankzij een extra microfoon aan de achterzijde die zorgt voor 'antigeluid'. Dankzij deze technologie onderdrukt de telefoon omgevingsgeluid, wat de verstaanbaarheid voor de andere partij ten goede komt.

Voor dataverbinding kun je gebruikmaken van wifi volgens de a/b/g/n-standaard. De 'a' is daarin nieuw. Apple heeft eindelijk ondersteuning voor zowel de 2,4 als de 5 Ghz-band toegevoegd. Die laatste is doorgaans veel 'rustiger', zodat je ook in drukke omgevingen verzekerd blijft van een stabiele verbinding. Mobiele data verloopt via 3G, of als je in Amerika woont, zelfs 4G. Dat laatste hebben we niet kunnen testen, maar over de dataverbinding via eerstgenoemde techniek zijn we tevreden.

iOS 6

Niet geheel verrassend draait de iPhone 5 op de nieuwste versie van Apple's mobiele besturingssysteem: iOS 6. Deze versie heeft wat kleine tweaks en verbeteringen ten opzichte van iOS 5. Meest opvallend en meest controversieel is de Kaarten-app. Hoewel grafisch een pareltje, blijkt dit alternatief voor Google Maps flink wat vreemde zaken en fouten te bevatten. Apple CEO Tim Cook gaf dit onlangs zelf toe in een open brief. Hij adviseerde zelfs het gebruik van alternatieven. Slordig natuurlijk, je moet geen oude schoen weggooien als je nog geen nieuwe hebt. Naast Google Maps is ook de YouTube-app geschrapt uit iOS 6.

Los daarvan heeft iOS 6 wat handige nieuwe functies over de hele linie. Safari en de Mail-client zijn verder verbeterd. Zo is fullscreen browsen in landscape-modus mogelijk en zijn mailtjes makkelijker te 'flaggen'. De mailclient kent nu ook een VIP-inbox, voor veelmailende, belangrijke contacten. De werking is vergelijkbaar met Priority Inbox van Gmail, al zul je hier handmatig aan de slag moeten. Ook kun je voor VIP-contacten een aangepaste notificatie instellen, zodat je telefoon bijvoorbeeld alleen een signaal geeft bij mailtjes van je baas.

Fijn is de 'Niet Storen'-modus, waarin je geen meldingen krijgt van binnenkomende berichten, oproepen of andere notificaties. Handig voor 's nachts of tijdens een vergadering. Naast Twitter is integratie met Facebook nu standaard, al blijkt dat in de praktijk niet een erg grote meerwaarde. Zo kun je in de App Store apps 'liken'. Het meest bruikbaar is nog de 'single sign on': voer één keer je Facebook-accountgegevens in en apps kunnen automatisch van het sociale netwerk gebruikmaken.

De iPhone 4S (links) naast zijn opvolger, de iPhone 5 (rechts). De extra schermruimte benut iOS voornamelijk door het plaatsen van een extra rij apps. 

Nieuw is ook 'Passbook', een soort verzamelbak voor zaken als qr-codes, kortingsbonnen en instapkaarten. Derde partijen kunnen ondersteuning hiervoor in hun apps inbouwen. Tot dusver is daar nog niet massaal gehoor aan gegeven, maar apps van bijvoorbeeld Lufthansa en iHotel kunnen er al mee overweg. Het nut van Passbook staat of valt met de adoptie door bedrijven, tijd zal leren of dit experiment slaagt.

Apple heeft verzaakt een aantal hinderlijke iOS-tekortkomingen aan te pakken. Zo kan het notificatiesysteem zich nog altijd niet meten met dat van Android. Ook ondersteunt iOS nog steeds geen widgets, op een AEX-tikker en een weerwidget in het notificatiesysteem na. Notificatiepop-ups vouwen zich hinderlijk over je content heen, hiervoor is ondanks het grotere beeldscherm geen aparte ruimte gereserveerd. Siri, het zelflerende hulpje dat je bedient met je stem, is nog altijd niet beschikbaar voor de Nederlandse taal. Daarnaast zijn sommige eenvoudige, maar veelvoorkomende handelingen nog steeds onnodig omslachtig.
Los daarvan begint de look and feel van het systeem toch wat oubollig aan te voelen. Zeker: iOS heeft de meest consistente interface en de meeste 'polish' van alle mobiele OS'en, maar alle gloss, gradiënten en effecten beginnen een beetje gedateerd te ogen in een tijd waar juist design steeds minimalistischer wordt. Al blijft dat natuurlijk meer een smaakkwestie dan iets anders.

Volg Raymond Luijbregts via Google+