De rol van IT bij digitale ongelijkheid

Wat is digitale ongelijkheid?

Digitale ongelijkheid verwijst naar het verschil in toegang tot technologie, de kwaliteit van die toegang, en het vermogen om technologie effectief te gebruiken. Waar de eerste generatie digitale ongelijkheid vooral draaide om hardware (wie heeft een computer of smartphone?), gaat het vandaag ook om snelheid van verbinding, digitale vaardigheden, gebruiksvriendelijkheid van tools en de mate waarin technologie daadwerkelijk inclusief is ontworpen.

Het probleem raakt breder dan alleen consumenten. Ook werknemers, leveranciers en partners kunnen hinder ondervinden van ontoegankelijke systemen of tools die onvoldoende rekening houden met problemen als een visuele beperking, beperkte digitale geletterdheid of afhankelijkheid van specifieke devices. Digitale inclusie kan dus worden opgelost vanuit de IT

Een ontoegankelijk platform of dienst leidt niet alleen tot frustratie bij gebruikers, maar ook tot zakelijke risico’s. Denk aan het verlies van potentiële klanten, een verhoogde druk op supportafdelingen of zelfs juridische gevolgen wanneer niet voldaan wordt aan geldende toegankelijkheidsnormen zoals de WCAG-richtlijnen.

Daarnaast speelt ook security een rol. Gebruikers die digitale systemen moeilijk begrijpen, zijn eerder slachtoffer van phishing of andere vormen van cybercriminaliteit. In veel gevallen gaat het niet om onwil, maar om een mismatch tussen ontwerp en gebruiksrealiteit. Organisaties die deze kloof negeren, nemen dus impliciet risico's op het gebied van reputatie, klanttevredenheid én informatiebeveiliging.

Hoe kunnen organisaties digitale inclusie bevorderen?

De eerste stap is erkennen dat toegankelijkheid en gebruiksvriendelijkheid vanaf het begin moeten worden meegenomen in digitale projecten. Dit vraagt om ontwerpkeuzes die rekening houden met uiteenlopende gebruikers. Denk aan duidelijke navigatie, alternatieve bedieningsopties en compatibiliteit met hulpmiddelen zoals screenreaders.

Ook intern valt er veel te winnen. Door medewerkers te trainen in digitale vaardigheden en ondersteuning laagdrempelig aan te bieden, voorkom je dat technologische vernieuwing ten koste gaat van werkplezier of productiviteit. Idealiter wordt digitale inclusie verankerd in het IT-beleid en wordt deze standaard meegenomen in software-inkoop, platformselectie en productontwikkeling.

Technologie en standaarden

Er zijn verschillende tools en richtlijnen die organisaties kunnen ondersteunen. De WCAG 2.2-standaard is daarbij leidend voor websites en applicaties. Voor ontwikkelaars en ontwerpers bestaan er frameworks en toolkits, zoals de Inclusive Design Toolkit van Microsoft, die helpen om toegankelijkheid in elke stap van het ontwikkelproces te integreren.

Ook AI-toepassingen leveren een bijdrage: automatische ondertiteling, spraakbesturing en adaptieve interfaces maken digitale content bruikbaarder voor een bredere groep mensen. Open source-initiatieven, zoals het A11Y-project, bieden bovendien praktische checklists en voorbeeldcomponenten waarmee toegankelijkheid eenvoudig getest en verbeterd kan worden.

Naar een structurele aanpak

Digitale inclusie moet niet afhankelijk zijn van individuele projecten of tijdelijke initiatieven. Het verdient een vaste plek in de IT-strategie. Dat betekent: toegankelijkheid standaard toetsen bij nieuwe applicaties, regelmatig evalueren hoe gebruikers systemen ervaren, en zorgen dat multidisciplinaire teams, van developers tot communicatieprofessionals, samenwerken aan gebruiksvriendelijke oplossingen.

Organisaties die deze verantwoordelijkheid serieus nemen, bouwen niet alleen aan een inclusievere digitale samenleving, maar versterken ook hun eigen veerkracht en bereik. In een tijd waarin technologie steeds centraler staat, is digitale toegankelijkheid geen luxe, maar een voorwaarde.