Europa’s eigen cloudinfrastructuur is noodzakelijk

Met een eigen cloud wil de EU digitale soevereiniteit creëren. Momenteel zijn de gegevens van bedrijven en overheden onderhevig aan buitenlandse wetgeving, die weer botst met Europese regels als de GDPR. Dit zie je nu ook al terug in de grote boetes die de EU bijvoorbeeld aan Meta heeft gegeven voor het schenden van de EU-wetgeving; wat hij hier doet, mag in de VS wel. Met de Amerikaanse CLOUD-Act is het bovendien mogelijk geworden voor de Amerikaanse overheid om data van Europeanen te bekijken, zelfs als die fysiek hier zijn opgeslagen.

Uit onderzoek blijkt dan ook dat bijna driekwart van de Europese organisaties het behoud van controle over data als topprioriteit ziet, maar dat 70% nog afhankelijk is van onze vrienden uit de VS. Dat maakt snel duidelijk: er moet iets veranderen.

De CLOUD Act

Volgens de CLOUD Act moeten Amerikaanse bedrijven data overhandigen, wanneer de regering hier een geldig verzoek voor indient. Microsoft, bijvoorbeeld, heeft aangeven dat het hierdoor niet kan verzekeren dat Europese data in Europa blijft. Dit speelt al langer, sinds 2018, maar heeft vooral het laatste jaar gezorgd voor een flinke daling in vertrouwen. In Nederland zijn er daarom moties aangenomen om die afhankelijkheid te minderen. Maar daarmee ben je er nog niet.

GAIA-X: Europa's cloudoplossing

Om deze afhankelijkheid te doorbreken is GAIA-X in het leven geroepen. Dit initiatief, gestart in 2019 door Duitsland en Frankrijk, is geen klassieke cloudprovider maar een federatief raamwerk dat diensten via open standaarden met elkaar verbindt. De bedoeling is dat hierdoor transparantie, interoperabiliteit en controle bij de databezitter zelf centraal gaan staan. Binnen GAIA-X zijn er inmiddels zo'n 180 data spaces opgezet, met name in de zorg en energiesectoren. Het systeem werkt veilig, maar heeft nog wel last van veel verdeeldheid tussen landen en de bureaucratie.

GAIA-X wordt 'bijgestaan' door andere initiatieven als EuroStack, dat wil zorgen voor een omvangrijke digitale infrastructuur in Europa. En dat in maar 10 jaar, voor maar 300 miljard euro. We zeggen 'maar', want volgens sommige schattingen is er maar liefst 5 biljoen (dus nog 3 nullen meer) nodig om een volwaardige concurrent van Amerikaanse services te worden.

Voordelen van een Europese cloud

Een Europese cloud kan bedrijven meer bieden dan alleen juridisch veilige dataopslag. Door te werken met open standaarden ontstaat er ruimte voor innovatie en marktdiversiteit. Europese aanbieders als OVHcloud en Capgemini krijgen zo een eerlijkere kans om concurrerende oplossingen te ontwikkelen. Bovendien kan een infrastructuur die gebaseerd is op Europese waarden dienen als internationaal voorbeeld voor privacy, openheid en interoperabiliteit. Dit zou niet alleen de interne markt versterken, maar ook het imago van Europa als digitale voorloper verbeteren.

Voor IT-professionals en besluitvormers betekent dit dat zij bewuster moeten kiezen tussen commerciële compliance en daadwerkelijke soevereiniteit. Zelfs wanneer een aanbieder fysiek in Europa gevestigd is, kan de juridische structuur alsnog onder buitenlandse wetgeving vallen. Daarom is het van belang kritisch te kijken naar contracten, eigendomsstructuren en de wettelijke kaders waar een provider onder valt. Het stimuleren van samenwerking met lokale en regionale aanbieders draagt bij aan een veerkrachtiger infrastructuur en vermindert de risico’s die gepaard gaan met eenzijdige afhankelijkheid.

Een kruispunt in Europa's cloudinfrastructuur

Europa staat op een kruispunt. Blijft het leunen op de infrastructuur van Amerikaanse hyperscalers of kiest het voor digitale autonomie? Een eigen cloudinfrastructuur, gedragen door open standaarden, Europese waarden en strategische samenwerking, biedt niet alleen technische voordelen maar ook de zekerheid dat cruciale data in eigen handen blijft. Het succes van initiatieven als GAIA-X en EuroStack zal afhangen van politieke wil, financiële slagkracht en de bereidheid van bedrijven om te investeren in een soevereine digitale toekomst.