Bedrijven nog aan begin digitalisering onderhoud

'Veel bedrijven denken dat ze al vergevorderd zijn in hun digitalisering, maar wat we vaak zien zijn losse systemen in plaats van volledig geïntegreerde oplossingen', zegt Dr.-Ing. Thomas Heller, de directeur van de Fraunhofer Smart Maintenance Community en afdelingshoofd Facilities and Service Management bij Fraunhofer IML. 'De volgende stap is het verbinden van die systemen en het creëren van overzicht over data, processen en mensen. Dáár begint de echte waarde van digitaal onderhoud.'

Onderhoudsrealiteit: gefragmenteerde digitalisering 

Het onderzoek, uitgevoerd onder 407 onderhoudsverantwoordelijken in middelgrote productiebedrijven in het Verenigd Koninkrijk, de DACH-regio, de Benelux en Frankrijk, toont dat bijna alle bedrijven (92%) het belang van voorspellend en verbonden onderhoud erkennen. Toch verloopt de digitalisering nog ongelijkmatig:
 

• Voor planning gebruikt ongeveer een derde (31%) ERP-systemen, terwijl 29% nog spreadsheets inzet.
• Voor uitvoering vertrouwt 59% op Excel of Google Sheets, 49% op ERP-systemen en 41% werkt nog met papieren checklists.
• Slechts 6% maakt gebruik van een CMMS (Computerized Maintenance Management System).

CMMS-platforms worden gezien als een veelbelovende technologie die reactief onderhoud omzet in intelligente, voorspellende processen. Minder dan een derde (28%) van de bedrijven beschrijft hun processen als volledig gepland en preventief, terwijl 37% ze als gepland maar reactief omschrijft. De meerderheid combineert beide benaderingen en heeft moeite met consistentie. 

Technologie vormt een uitdaging: de overstap naar geïntegreerde CMMS-systemen verloopt traag. De grootste obstakels zijn integratie met bestaande systemen (43%) en culturele weerstand (38%). Ongeveer een derde van de bedrijven kampt met beperkte IT-middelen en een tekort aan digitale vaardigheden. 

Onderhoudsvolwassenheidsindex wijst de weg 

Fraunhofer IML en osapiens ontwikkelden een Onderhoudsvolwassenheidsindex. Dit vijfstappenmodel toont hoe organisaties evolueren van handmatig, reactief onderhoud naar intelligent, voorspellend onderhoud. Het model helpt bedrijven zichzelf te benchmarken en biedt een praktische routekaart.

De belangrijkste bevindingen:
 

• 35 procent van de Europese bedrijven bevindt zich in fase 2, met een gedigitaliseerde basis; 
• 25 procent is gevorderd tot fase 3 en gebruikt gestructureerde systemen zoals CMMS of ERP-modules; 
• Slechts 15 procent heeft hogere volwassenheid bereikt: 10 procent integreert onderhoud in productieplanning (fase 4), en 5 procent werkt met volledig voorspellende systemen; 
• Een kwart van de organisaties blijft in de laagste, reactieve fase hangen.

AI luidt het volgende tijdperk van onderhoud in 

Technologische vooruitgang in onderhoud gaat hand in hand met van AI. De meeste organisaties gebruiken AI momenteel tactisch: 
 

• 43 procent voor workflowautomatisering
• 40 procent voor kennisbeheer via chatbots 
• 34 procent voor anomaliedetectie 

Middelgrote bedrijven geven prioriteit aan snelle efficiëntiewinsten boven volledig geïntegreerde strategieën. 

Rendementskloof: van vertrouwen naar bewijs 

Hoewel 92 procent van de bedrijven overtuigd is dat digitale tools meetbaar rendement opleveren, kan slechts een minderheid dit aantonen met harde data. 

• KPI-dashboards, een duidelijke ROI-indicator, worden door slechts 40% gebruikt. 
• Andere tools zoals integratie met ERP- en productiesystemen (34,5%) of digitale werkinstructies (SOP’s, 34,3%) blijven onder de helft. 

'Bedrijven weten dat digitaal onderhoud waarde oplevert', zegt Daniel Schwarz, medeoprichter van osapiens Asset Ops. 'Nu is het zaak die waarde zichtbaar te maken. Wie daarin slaagt, maakt van onderhoud een echt concurrentievoordeel.'

In vijf stappen naar continue digitalisering van onderhoud

Veel bedrijven zetten hun eerste stappen richting digitaal onderhoud, maar worstelen met het structureel borgen van digitalisering. Dit beknopte stappenplan biedt houvast om gefaseerd toe te werken naar een toekomstbestendige en voorspellende onderhoudsaanpak:

1. Breng het huidige volwassenheidsniveau in kaart

Gebruik modellen zoals de Onderhoudsvolwassenheidsindex om te bepalen waar je organisatie staat. Dit vormt de basis voor realistische doelstellingen en een gestructureerde roadmap.

2. Integreer onderhoudsdata met bestaande systemen

Voorkom gefragmenteerde IT-landschappen door CMMS-oplossingen te koppelen aan ERP, productieplanning en asset management. Dataconsistentie is cruciaal voor voorspellende analyses.

3. Automatiseer en standaardiseer processen

Digitaliseer terugkerende workflows zoals inspectierondes, foutmeldingen en onderhoudsschema’s. Begin met de meest tijdsintensieve of foutgevoelige processen voor maximale impact.

4. Bouw digitale vaardigheden op

Investeer in training en adoptiebegeleiding om weerstand te verkleinen. Digitale volwassenheid vereist niet alleen tools, maar ook menselijk draagvlak en vaardigheden.

5. Meet rendement en optimaliseer continu

Gebruik KPI-dashboards, anomaly detection en feedbackloops om processen doorlopend te verbeteren. Zo ontstaat een cultuur van continue optimalisatie, gedragen door data en inzichten.

Het volledige rapport ‘Maintenance in Transition’ is hier te downloaden. Er worden voor dit onderzoek geen verschillen per land gepubliceerd aangezien de resultaten geen significante verschillen vertonen.