Hoe afhankelijk we echt van Big Tech zijn

Van garage tot wereldmacht: de opkomst van Big Tech

Wat begon als innovatieve start-ups in garages en studentenkamers, is inmiddels uitgegroeid tot een handvol multinationals die de technologische ruggengraat van onze samenleving vormen. Namen als Amazon, Apple, Google (Alphabet), Meta en Microsoft bepalen vandaag de dag niet alleen hoe we communiceren, werken en consumeren, maar bezitten ook een stevige greep op de infrastructuur daarachter.

De cloudmarkt wordt gedomineerd door AWS, Azure en Google Cloud. Smartphones draaien vrijwel volledig op iOS of Android. En wie in de enterprise werkt, weet dat Microsoft 365 en Google Workspace vaak niet weg te denken zijn uit de dagelijkse werkprocessen.

Hoe groot is hun invloed op ons dagelijks leven?

De reikwijdte van Big Tech beperkt zich niet tot het leveren van diensten. Ze beheren appstores, bepalen algoritmes, controleren advertentie-ecosystemen en beschikken over miljarden gebruikersdata. De invloed die dit geeft op consumentengedrag, marktdynamiek en zelfs publieke opinievorming is ongekend.

Voor IT-professionals en zakelijke eindgebruikers betekent dit dat digitale ecosystemen sterk zijn vervlochten met deze platforms. Een overstap of uitfasering is niet zonder risico of kosten. Vendor lock-in is daarmee niet alleen een technisch, maar ook een strategisch risico.

Digitaal afhankelijk van Big Tech: zegen of zorg?

De kracht van Big Tech is vaak ook hun grootste aantrekkingskracht: hoge schaalbaarheid, robuuste infrastructuur, continue innovatie. Maar tegelijkertijd maakt die afhankelijkheid organisaties kwetsbaar.

• Wat gebeurt er als een API plots verandert of verdwijnt?
• Wat als pricingmodellen worden aangepast zonder inspraak?
• Hoeveel controle blijft er over je eigen data of algoritmes?

Organisaties worden gedwongen een afweging te maken tussen gemak en grip, schaal en soevereiniteit.

Macht zonder grenzen: monopolie, data en democratie

Vanuit overheden en toezichthouders groeit de kritiek. De Europese Unie, en ook Nederland zelf, zet in op wetgeving zoals de Digital Markets Act (DMA), Digital Services Act (DSA) en AI Act, bedoeld om marktmacht te reguleren, transparantie te verhogen en gebruikersrechten te beschermen. In de VS loopt het debat over monopolie en antitrust ook steeds hoger op.

Een belangrijk twistpunt is de manier waarop Big Tech bedrijven en consumenten in hun ecosysteem houdt via integraties, exclusieve API’s of marktdominantie. Tegelijkertijd worden hun databronnen steeds belangrijker voor AI-ontwikkeling, voorspellende modellen en marktanalyse – wat de voorsprong verder vergroot.

De zoektocht naar grip: wetgeving, alternatieven en transparantie

Voor zakelijke IT-beleidsmakers betekent dit dat strategische afhankelijkheid van Big Tech actief gemanaged moet worden. Daarbij spelen verschillende oplossingen en scenario’s een rol:

• Hybride of multi-cloud architecturen verminderen vendor lock-in.
• Open source alternatieven bieden meer transparantie en controle.
• Federatieve identiteiten en interoperabiliteit versterken de keuzevrijheid.
• Compliancebeleid dwingt tot heroverweging van databeheer en opslaglocatie.

Daarnaast wordt de rol van ethiek en transparantie steeds belangrijker. Niet alleen binnen wetgeving, maar ook binnen procurement: past de werkwijze van een techleverancier bij de waarden van je organisatie?