Zero trust security: hoe werkt het precies?

De naam zegt het eigenlijk al, zero trust security is een beveiligingsmodel gebaseerd op een simpel uitgangspunt: vertrouw niets en verifieer alles. In tegenstelling tot traditionele beveiligingsarchitecturen die vertrouwen geven aan alles wat zich eenmaal binnen het netwerk bevindt, gaat zero trust ervan uit dat geen enkele entiteit - gebruiker, apparaat of applicatie - per definitie te vertrouwen is. Toegang wordt pas verleend na grondige validatie van identiteit, context en rechten.

Deze benadering staat haaks op het klassieke 'perimeter-model', waarbij het bedrijfsnetwerk wordt afgeschermd met firewalls en VPN’s, en interne systemen onderling relatief vrij kunnen communiceren. Dat model is in een tijd van remote werken, cloudadoptie en geavanceerde dreigingen simpelweg niet meer toereikend.

Waarom is het nodig in moderne IT-omgevingen?

Ook IT-infrastructuren hebben te maken met die veranderingen. Medewerkers werken op afstand en de applicatielandschappen zijn steeds diffuser geworden. Dat vergroot het zogeheten aanvalsoppervlak en maakt traditionele netwerkgrenzen vrijwel betekenisloos.

Daar komt bij dat cyberaanvallen steeds geraffineerder worden. Denk aan supply chain-aanvallen, laterale beweging binnen netwerken en aanvallen op identiteitssystemen. In zo’n context is één enkele misplaatste vertrouwensrelatie, bijvoorbeeld een gehackte laptop met vrij toegang tot servers, voldoende om een complete omgeving te compromitteren.

Zero trust security biedt hierop een structureel antwoord, door elk toegangspunt kritisch te beoordelen, elke sessie afzonderlijk te valideren en iedere toegang tot resources minimaal te houden.

Zero trust security in de praktijk

Een zero trust-benadering draait om continue verificatie, minimale toegang en constante monitoring. De praktijk komt neer op een samenspel van drie kernprincipes:

Identiteitsverificatie bij elk verzoek

Gebruikers moeten zich bij elke sessie opnieuw bewijzen. Authenticatie gebeurt niet alleen op basis van wachtwoorden, maar ook met MFA (multi-factor authentication), device trust, locatiegegevens en gedragsanalyse.

Least privilege access

Gebruikers en applicaties krijgen uitsluitend toegang tot de resources die ze nodig hebben, en niets meer. Deze minimale rechten beperken schade bij een eventuele inbraak.

Microsegmentatie

Het netwerk wordt logisch opgedeeld in kleinere zones. Elke zone heeft zijn eigen toegangsbeleid, waardoor een aanval zich niet makkelijk horizontaal kan verspreiden binnen het netwerk.

Hiernaast speelt logging en gedraganalyse een grote rol. Alle toegangsverzoeken worden gelogd en geanalyseerd om afwijkingen te detecteren, wat ook weer handig is voor dreigingsdetectie en forensisch onderzoek.

Bouwstenen van een zero trust-infrastructuur

Zero trust is geen product of softwarepakket, maar een strategisch raamwerk dat zich uitstrekt over vijf technische domeinen:

• Identiteit: Verificatie van gebruikers en apparaten, inclusief policies voor MFA, lifecycle management en role-based access.
• Apparaten (device trust): Continue validatie van device-status (zoals OS-versie, compliance-status, endpoint protection).
• Netwerksegmentatie: Scheiding van workloads en netwerkverkeer met firewallregels, software-defined perimeters en proxies.
• Applicaties: Toegang tot apps is dynamisch en adaptief, vaak via single sign-on (SSO) en contextafhankelijke policies.
• Data: Encryptie, rights management en access control zorgen dat data alleen beschikbaar is voor geautoriseerde entiteiten.

Een typische implementatie maakt gebruik van tools als identity providers (bijvoorbeeld Microsoft Entra ID of Okta), endpoint security-oplossingen, SD-WAN-technologie en security analytics-platformen zoals SIEM of XDR.

Vertrouwen is goed, verifiëren is beter

Zero trust security zorgt voor een paradigmawissel in hoe organisaties denken over toegang, vertrouwen en beveiliging. Door uit te gaan van wantrouwen als uitgangspunt, creëren bedrijven een fundament dat beter bestand is tegen de dynamiek van moderne dreigingen.

Wie vandaag begint met het analyseren van zijn toegangsstructuren, segmentatie en identiteitsbeheer, zet de eerste stap naar een toekomstbestendige securityarchitectuur.