Rechter veegt wet bewaarplicht telefonie- en internetdata van tafel

Providers zijn na vandaag niet langer wettelijk verplicht om massaal telefonie- en internetdata op te slaan. De rechter in Den Haag heeft de wet die opslag van een jaar verplicht stelt buiten werking gesteld. Het kort geding was aangespannen door privacyorganisatie Privacy First, de Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten, de Nederlandse Vereniging van Journalisten, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten, internetprovider BIT en telecomaanbieders VOYS en SpeakUp.

Na een jaar toch nog aangepast

Deze partijen spanden dit kort geding aan nadat het Europese Hof van Justitie vorig jaar al oordeelde dat zonder concrete verdenking opslaan van communicatiegegevens een grove schending van de privacy is en niet is toegestaan. Toenmalig staatssecretaris Fred Teeven wilde de wet toen echter niet intrekken. Hij wilde meer tijd de uitspraak te bestuderen, een jaar later was er echter nog niets veranderd. Belgegevens moesten in de huidige wet een jaar worden opgeslagen en internetgegevens moesten een half jaar lang inzichtelijk zijn voor opsporingsdiensten.

Geen waarborgen

In de uitspraak valt te lezen dat de rechter erkent dat de bewaarplicht een meerwaarde is bij de opsporing en veroordeling van misdadigers, maar dat deze de inbreuk op de privacy niet rechtvaardigt. Het feit dat er geen onafhankelijke partij het opvragen van de gegevens door de overheid controleert baart de rechter ook zorgen. De overheid geeft aan dat het Openbaar Ministerie deze rol vervult, maar de rechter vindt dit geen onafhankelijke partij. Ook is er volgens de rechter geen enkele verzekering dat de opgevraagde gegevens alleen worden gebruikt om zware criminaliteit te bestrijden. De volledige uitspraak kun je hier teruglezen.

Of providers ook massaal zullen stoppen met de opslag van gegevens is nog niet duidelijk. Kleine provider Tweak heeft laten weten dit per direct te doen. Internetprovider BIT zegt in een persbericht alle onterecht opgeslagen data 'zo spoedig mogelijk' te zullen vernietigen. Ziggo/UPC is nog bezig de uitspraak te bestuderen om te kijken of ze stoppen met de opslag van gegevens. KPN en dochterbedrijven Xs4ll en Telfort laten aan Nu.nl weten dat ze per direct stoppen met het bewaren van gegevens.